Racismo, discriminación y segregación d’a población negra en USA

W1

Imachen d’o tradicional barrio interracial y alternativo de Columbia Heights en Washington

Un tema que quereba tractar, y en zagueras ha esdeveniu de ruxient actualidat, ye a situación d’a población afroamericana en USA. No ye nomás por l’asesinato de George Floyd a manos d’a policía en Minneapolis, sino tamién por a incidencia que o COVID19 i ha teniu especialment entre a población negra.

Remero de ninón as primeras imachens d’afroamericanos en a televisión, por meyo de series como Webster, “La hora de Bill Cosby”, y mas tarde “El príncipe de Bel-Air” u “Steve-Cosas de casa”. A primera imachen real que conoixié d’una persona afroamericana estió la d’un familiar cubano que viviba en Zaragoza. Siempre heba estau un tema “exotico”, que podié afundar mas quan m’adentré en o mundo d’a musica rap, hip-hop y “break dance”. Ta par d’alavez a entrada de chent sudsahariana fería que a población aragonesa ise china-chana fendo-se-ie, a la convivencia con a raza negra. Luen quedarían os tiempos en os que o rei mago Baltasar heba d’estar de raza blanca pintau con tizón.

W3

Mural historico-colonialista en San Francisco

Manimenos, o caso d’os afroamericanos ye un caso aparte. Me’n podié apercazar con os míos primers viaches enta Estaus Unius, nomás comparables a la discriminación que veyé con os aborichens en Australia, y os mahoríes en Nueva Zelanda…u os propios nativos americanos en as reservas de Utah.

A población negra africana arribó en America como esclava de l’imperialismo europeo entre os sieglos XVI y XIX. En l’actualidat se cuenta con bell 13,6% de población afroamericana en USA, pero países d’os suyo arredol como Haití cuentan con un 95% y Jamaica con un 92,1%, por eixemplo. Continua llegint

Publicat dins de Uncategorized | Deixa un comentari

A China d’o control y as midas de seguridat- Kunshan

20190605_123708_HDR

Entrada a YuyuanGardens en Shanghai

Fa alto u baixo un anyo tenié a oportunidat de viachar enta China. Un viache laboral que dificilment se podría haber feito estianyo, y de seguras va a estar de difícil organizar d’aquí enta debant. No nomás por as dificultatz de movimientos provocadas por o COVID19, sino tamién por as restriccions d’un gubierno chino que ya antes d’esta crisi teneba o Control como l’alazet d’o suyo gubierno. Una población encerpada que pa bien u pa mal ha aduyau a China a salir d’esta pandemia, con menos muertos, pero talment con un poco menos de libertat d’a que teneba, y con menos privacidat. Quereba analisar este control cutiano que o Gubierno exerce sobre @s ciudadan@s chin@s.

O Visau chino constaba ya fa 1 anyo d’un mes de tramitación. As zagueras noticias d’ixe mesmo Visau, chusto antes d’esclatar o COVID19, yeran que os demandants heban d’ir ta l’Embaixada de Madrit pa poder conseguir-lo.

Si ha quedau clara una cosa en esta crisi son as trazas y o modelo d’enrestir esta pandemia d’o gubierno de Xi Jinping. Un ferreo control de movimiento, empecipiando por a zona 0 de Wuhan, y un seguimiento de toda la población que dificilment hese puesto acometer qualsiquier atro gubierno que quiera rispetar minimament as leis de privacidatz, ya de por si muit mermadas en Europa u Norte d’America.

En o mío caso viachaba enta Kunshan, 1.651.000 habitadors, en a redolada de Shanghai. Una ciudat d’a China semi-rural, venida a mas en os zaguers 20 anyos, dende que interpresas foranas plenasen os suyos poligonos industrials.

20190604_033352_HDRO trachecto de bella hora y meya fa una ideya d’os meyos de Seguridat, totz ells mimetizaus en un tarabidau infinito de Vías de Comunicación y transportes, d’una d’as mayors Acumulacions Metropolitanas d’o Mundo (Shanghai- 23.390.000 millons d’habitadors), que nos va a encorrer mientres tot lo viache por a rechión. Continua llegint

Publicat dins de Uncategorized | Deixa un comentari

Desambiguación en “Haven, Harbor & Port” y os “Free Haven” anti-Trump en L.A. y Sant Francisco

20190828_120216_HDR

Maine (USA)

Una gambada por a toponimia colonial d’a costa de l’Estau de Maine (USA) me fa preguntar-me o porqué d’as diferents denominacions d’un mesmo accident cheografico. En iste caso d’o romanico “puerto/porto/Port” que veyemos en lugars como “Rockport” u “Bucksport” d’a costa de Maine.

Manimenos a solución “Harbor” tamién ye ampliament emplegada en o dominio anglés, pa puertos d’atraco de grans barcos, y ascape nos vienen imachents como la de “Pearl Harbor” en Hawaii. O vocabulario d’Oxford lo traduce como “puerto con dreitos”-“refuchio” u “albergar”. Y prou que tamién ye feito servir en a costa de Maine, en toponimos como “Pulpit Harbor”, “Bar Harbor”, …

Pero ye o tercer toponimo “Haven” o que mas intriga me dispierta. Seguntes o vocabulario d’Oxford ye literalment un sinonimo de “port”, pero como principal significau ye “refuchio, cubilar”. En Maine trobamos toponimos como Vinalhaven, Northhaven, …

Vinalhaven (Maine) USA

Vinalhaven (Maine) USA

D’orichen chermanico y ampliament emplegau en atras luengas chermanicas como l’alemán “Hafen” i.e.: “Ludwigshafen” d’interior u “Hamburg Hafen” en a mar, neerlandés u sueco “Hamn”. Continua llegint

Publicat dins de Uncategorized | Deixa un comentari

Italiano, una luenga con tasament 150 anyos d’oficialidat y 65 de normalización

20190419_175047_HDR

Torino (Piamonte)

Quan en 1861 se proclamó o Reino d’Italia, a luenga “italiana” yera ya una luenga hechemonica d’a literatura y comunicación escrita, d’as clases altas, pero nomás una chicorrona minoría lo charraba. (2,5 %- nomás os toscanos y romanos alfabetizaus, y a resta d’italianos que heban cursau estudios secundarios).

En os zaguers tiempos he teniu a oportunidat de fer contacto con a parla italiana, luenga que teneba robinada dimpués de bell par d’anyos d’estudio y practica. Ye verdat que lo mío contacto ha estau, mas que mas, con o norte industrializau (Piamonte) y pudiente, y nomás he arribau dica Bolonia. Ye por ixo que me chocaba ixe italiano de libro, que os turineses d’o mundo laboral practican y que os estudiants bolonyeses charran por as taviernas.

L’heroe d’a unidat italiana, Giuseppe Garibaldi (Niza-1807), siempre heba creyiu en a extensión de l’ideyal italiano de Norte ta Sud, con l’aduya inestimable de Victor Continua llegint

Publicat dins de Uncategorized | Deixa un comentari

Viena-Österreich (A normalización d’una variedat de l’alemán en a cuna de l’Imperio Austro-Hungaro)

20190115_152306_HDR

Stephanplatz- Domkirche St. Stephan (Wien)

Unatra pasada por a capital d’Austria me fació honra pa poder comprobar a vitalidat d’o dialecto vienés de l’alemán. A vegadas de fácil identificar en aeropuertos y charradas en alemán, pero qué millor puesto pa sentir-lo que en os barrios y tabiernas mas autenticas de Viena.

En a mía experiencia laboral heba teniu mas rilación con o dialecto austriaco de Innsbruck-Tirol. Ta par d’alavez saqué buen treslau d’a mía relación con interpresas d’o Tirol, pa apercazar-me d’os cambios naturals de rechistro “HochDeutsch”-“Dialekt”. Pendendo d’as situacions y libel social, con total normalidat, y a vegadas con bellas dificultatz pa meter en practica un “HochDeutsch” robinau d’os tiempos d’a escuela. Continua llegint

Publicat dins de Uncategorized | Deixa un comentari

Brasileiro – portugués, dos trazas de vivir una luenga a 7500 km de distancia

Avda. Paulista, São PauloA mía segunda trobada con tierras brasilerias ha estau mas proveitosa si cabe, dimpués de conoixer previament a capital, Brasilia, y dimpués d’o mío contacto istos zaguers anyos con o portugués.

Ista vegada a gran metropoli São Paulo, con os 20 millons d’habitadors d’aria urbana, yera una buena enchaquia pa conixer a millor vanguardia brasileira, industria,… y parla. Lo millor d’un país con luenga latina, muit proxima a o castellano y aragonés, ye o poder desembolicar-te por a ciudat, ascuitando, parlando y aprendendo a parla sobre la marcha.

A cudiada fonetica portuguesa, choca con una traza diferent d’entender o portugués en Brasil. Con prestamos d’as luengas indichenas en o lexico y una diferent entonación, mas relaixada, y probablement con una influyencia d’o castellano d’America.

20181003_222844_HDR

Servicio App. de Guarda-Chuva. Rentbrella e Compartilhe de São Paulo

A luenga portuguesa cuenta con bells 240 millons de parladors a tot l’arreu d’o mundo. Y prou que Brasil ye lo suyo centro economico, desbancando a Portugal, que contina dirichindo lo devenir d’a parla y o contacto con Europa, pero que ha perdiu lo suyo peso economico. As casas colonials d’os grans empresarios d’o café portugueses, como Casa das Rosas u Barón Mansión, en avenidas paralelas a la Paulista, contrasta con os edificios vanguardistas d’ista zaguera. L’avenida Paulista fa de centro financiero y neuralchico de Saõ Paulo, de difícil comparar con qualisiquier centro d’una ciudat Portuguesa.

A primera sensación en sentir a fonetica d’o portugués brasileiro choca con a cudiada fonetica que a televisión portuguesa adedica a los suyos programas. Con tot y con ixo, a comunicación ye posible y as Continua llegint

Publicat dins de Uncategorized | Deixa un comentari

De l’“Home Marín” atlantico, a Basajaún, Silván,… pasando por els “paps” benasqués.

20180722_195547_HDR

Tapia de Casariego (Asturies)

Fa bells anyos me trobé en as plachas asturianas con o mío primer contacto con l’Home Marín, figura que me torno a trobar totz os veranos. En realidat yera un personache que me sonaba arrienda, pero lochicament en atro contexto y no rilacinau con a mar.

Dimpués de leyer y esforigar por historias mitolochicas d’a peninsula, encara veigo mas puntos en común con iste personache, ista vegada en o Pirineo. No ye un secreto que as historias mitolochicas se repiten en uno y atro puesto, y a sola diferencia gosa estar en a parla que astí se fa servir, y o territorio an que se relaciona. Continua llegint

Publicat dins de Uncategorized | 1 comentari

O mito taurino en ciudatz como Torino, o falso mito de Teruel y o Campo del Toro (Borja)

20180316_143035_HDRTot veyendo una ciudat plena d’imachens de toros como Turín, ascape me vienen as alcordanzas d’una ciudat muit identificada tamién con o toro, Teruel y o suyo “torico”. toroescudoIsta zaguera con una imachen diferent, empentada dende sectors taurinos y espanyolistas, as corridas de toros, as vaquillas y o toro ensogau.

Dende a Prehistoria, pasando por os echipcios y por a mitolochía clasica, o toro siempre ha teniu un papel preferent. A leyenda d’o Minotauro, metat hombre metat toro, encerrau en un laberinto. Hercules dominó o Toro de Creta, y lo levó dica Grecia. O Toro, por eixemplo, también ye o símbolo de Baco, dios d’o vino. Continua llegint

Publicat dins de Uncategorized | Deixa un comentari

“Ben arrivato” all’italiano

20180322_123850_HDR

Bologna (Emilia-Romagna)

Quan pensamos en os países con luenga romanica, u aprendemos una luenga con muitos pareixius a o castellano u a l’aragonés, a vegadas no prenemos consciencia d’os nuestras chirmanos lingüisticos italianos/as. Talment por a distancia cheografica, chunto con o Rumano, as d’os luengas mas aluenyadas d’a Occitano-Romanía.

Puestar que siga por parlar-ne una, l’aragonesa, a lo mío entender perteneixent a la occitano-romanía. Y tamién por haber estau en zagueras en contacto con l’iberorromance a traviés de l’asturiano y galego, he preso consciencia d’as diferencias y os movimientos que habió d’haber en a epoca d’expansión de l’Imperio Romano. Continua llegint

Publicat dins de Uncategorized | Deixa un comentari

Neerlandés, historia d’un estándar choven en un territorio anglesizau?

IMG_20150917_093938

Amsterdam, Holanda

Fa poco leyeba un articlo con uno d’ixos titulars intencionadament politizaus que anunciaba que “l’anglés se podría convertir bien luego en luenga cooficial de Holanda”. Iste articlo sinyalaba que, quan una luenga se torna en cutiana pa muitos aspectos d’a vida d’os suyos habitadors, ista ya podría considerarse propia d’ixe país, y en conseqüencia cooficial.

A realidat ye muit luen d’istos sesgos politicos. Noticias malintencionadas escritas por nacionalismos imperialistas como l’espanyol, francés u anglés, que nomás miran d’influir en un supuesto, “l’anglés ye a unica luenga valida y o futuro d’Europa”, “as luengas chicotas no valen pa cosa”.

Por agora a unica luenga cooficial en Paises Baixos, antimás d’o Neerlandés, ye o “Frisón” en Frisia. Encara que o porcentache de conoiximiento d’anglés ye d’un 70 %, nomás en Amsterdam tiene un uso considerable, y no pas en tot lo territorio d’os Países Baixos.

Fa bells anyos un guía d’a zona de Nelson en Nueva Zelanda nos recontaba cómo o neerlandés hese estau a luenga que ell parlaba, si os maorís no hesen zabucau Continua llegint

Publicat dins de Uncategorized | 3 comentaris