Viena-Österreich (A normalización d’una variedat de l’alemán en a cuna de l’Imperio Austro-Hungaro)

20190115_152306_HDR

Stephanplatz- Domkirche St. Stephan (Wien)

Unatra pasada por a capital d’Austria me fació honra pa poder comprobar a vitalidat d’o dialecto vienés de l’alemán. A vegadas de fácil identificar en aeropuertos y charradas en alemán, pero qué millor puesto pa sentir-lo que en os barrios y tabiernas mas autenticas de Viena.

En a mía experiencia laboral heba teniu mas rilación con o dialecto austriaco de Innsbruck-Tirol. Ta par d’alavez saqué buen treslau d’a mía relación con interpresas d’o Tirol, pa apercazar-me d’os cambios naturals de rechistro “HochDeutsch”-“Dialekt”. Pendendo d’as situacions y libel social, con total normalidat, y a vegadas con bellas dificultatz pa meter en practica un “HochDeutsch” robinau d’os tiempos d’a escuela.

IMG_20130903_122143

Breitenbach – Tirol-Alpen (Österreich)

No ye que o “Hochdeutch” no se entienda, u siga de mal navegar pa un austriaco. Pero a falta de practica, encara que se leiga, veigan a Tv u se escriba, le fa perder a fluyidez en a parla. Ye uno d’os primers puntos remarcables en una charrada con un “no-alemán”. Si a parla d’iste interlocutor ye fluyida, podrás “pillar un buen capazo” y fer a parola. Si manimenos, en ye d’ixos que tiene robinau l’estándar y charra en dialecto, tendrás un serio problema d’intercomprensión.

Tot sentindo la radio austriaca ORF, se tiene la percepción de que a fluyidez de l’alemán (Hochdeutsch) parlau no ye la mesma como la d’un programa d’a ARD u DW alemana. Se nota que no ye la variedat materna d’os parladors. Una trucada d’un radiooyente, y os dialectos austriacos fluyen per totz os costaus. L’esmero con o que os presentadors de Tv y Radio cudian a luenga alemana estándar ye una d’as ferramientas mas importants pa la normativización y normalización d’iste. Prou que tamién pa l’introducción d’as novedatz venidas de l’Academia d’a luenga alemana (Gesellschaft für deutsche Sprache o GfdS) (función parellana a la de Radio Euskadi)

Austria posee un estándar alemano-austriaco basau en as variedatz altoaustriacas. Encara que existen bellas diferencias entre as variedatz autoctonas y l’alemán estándar; l’aumento d’a escolarización, a influyencia d’ista en medios de comunicación, literatura, cine, internet,…dende o siglo XVIII, ha feito perder peso a iste como una luenga de prestichio y uso. Por un regular, a mayor parti d’a chent en a vida cotidiana, fa servir un continuum de trazas dende l’alemán estándar a variedatz austro-bavaras. A falta de peso en a educación, o desprestichio d’as variedatz, a inmigración de chent de parla alemana y os intentos por fer servir formas mas reconocibles por a mayoría, ha feito arrinconar as variedatz locals austriacas.

La división d’iste alemán austriaco ye considerau similar a la división existent entre o castellano d’Espanya y o castellano d’America mexicana y/u Archentina. A diferencia con respecto a o “Hochdeutsch” gosa residir en chicorrons puntos (acento prosodico, lexico, gramatica,…), manimenos son equivalents y mutuament intelichibles. A mas a mas, se respecta la mesma grafía.

L’antigo Imperio Austrohungaro y la suya nobleza contoron con un estándar antigo reservau pa las mas altas clases mientres 300 anyos “Schönbrunner Deutsch”. Pareixiu a l’anglés d’a reina en Anglaterra, pero que no consitituyó un estándar.

20190115_145828_HDR

Viena/Wien – Puerta del Imperio Austrohungaro en Hofburg

En l’actualidat pa un parlador d’alemán estándar, a variedat austriaca nomás habría de remarcar-se en bellas parolas, pronunciación y entonación. Nunca no se sabe, si a variedat austriaca hese perdurau si Austria no hese estau un país independient dimpués d’a II Guerra Mundial. En realidat lo que fa un austriaco, a día de hue, ye “conmutar” entre la suya variedat local (Tirolés d’Insbruck, Ganz, Vienés, …) y l’alemán estándar con acentro austriaco.

En cheneral podemos dicir que en Austria se charran dos modalidatz dialectals de l’Alto alemán (HochDeutsch), y a suya peculiar variedat de Viena. Y, de vez, un grupo de variedatz austro-bavaras d’a zona Alpina y Tirol. Istas presenta quántas diferencias, y dificultatz, pa os parladors d’alemán estándar.

Existe una gran variedat de dialectos, que pertenixen mas que mas a l’Austro-bavaro. Os tres principals grupos dialectals en o bavaro son:

* Austro-bavaro del norte, charrau mas que mas en Alto Palatinado, pero tamién en arias adyacents como Alta Franconia (distrito de Wunsiedel), Sajonia (sur de Vogtland), Franconia Media, Alta Baviera y Baja Baviera.

* Austro-bavaro central, a lo largo de los ríos Isar y Danubio, charrau en Alta Baviera (incluido Munich, an que i hai una mayoría de parladors d’alemán estándar), Baja Baviera, sur del Alto Palatinado, o distrito de Aichach-Friedberg en Suabia, norte de l’estau de Salzburgo, Alta Austria, Baja Austria, Viena (veyer alemán de Viena) y norte de Burgenland.

* Austro-bavaro d’o sud, en Tirol, Tirol del Sur, Carintia, Estiria y as partes meridionals de Salzburgo y Burgenland. dialekten

O Vienés (en austro-bávaro Weanarisch o Weanerisch, en alemán estándar Wienerisch) ye o dialecto de l’austro-bavaro que se charra en a ciudad de Viena, capital de Austria, y se clasifica dentro d’os dialectos centrals d’ista luenga.

Una experiencia profesional en interpresas austriacas te fa apercazar-te d’a delgada linia entre l’estándar y a variedat local mientres o treballo: instruccions, trucadas, webs, E-Mails.. en “Hochdeutsch”; charradas, reunions internas, whatsapp y pausas en “dialekt”. Pa una interpresa forana, a interlocución y asistencia en alemán con unatra austriaca no habría de presentar problemas. No asinas en Suiza.

En zagueras, en o particular caso d’o Vienés se ha iu aproximando a l’alemán estándar, lo que ha feito que se haiga desembolicau una mena d’estándar charrau con o tipico acento vienés (por eixemplo, l’orichinal Vienés Wos host fir a Notn gschriebn? se torna en o moderno Was hast’n für eine Note gschriebn?). Manimenos a tipica monoptongación vienesa contina present. Waaaßt, wos mir heut in der Schule für än gråååsliches Fläääsch kriegt ham? (en estándar Weißt du, was für ein widerliches Fleisch wir heute in der Schule vorgesetzt bekamen?). Una d’as razons pa ista progresiva converchencia d’os dialectos vieneses ye a percepción de que o Vienés (Urwienerisch) ye vulgar (empentada dende o meyos de comunicación) y d’a clase proletaria. Atra d’as razons ye a gran influyencia d’as luengas foranas debiu a l’inmigración. En os zagues 40 anyos a mayor parti venius dente l’antiga Yugoslavia, Turquía, Polonia u Alemanya de l’Este.

20190115_142446_HDR

Weinische Schnitzel (tipico filete empanau Vienés con patatas en tabierna no menos tipica)

Tal y como se ha dito quántas vegadas, l’alemán ye un idioma pluricentrico, por lo tanto os dialectos de l’alemán charraus en Austria no habrían d’estar trafucaus con a variedat d’alemán estándar charrada por a mayoría d’austriacos, que ye diferent d’a charrada en Alemania u Suiza. Distincions en vocabulario persisten, por eixemplo, en termino culinarios, an que la comunicación con alemans ye asobén embolicada, y o lenguache administrativo y legal, en gran parti debiu a l’exclusión d’Austria en a conformación d’un Estado-Nación alemán a zaguers d’o siglo XIX y a suyas tradicions particulars. Se troban buena cosa de terminos de l’alemán austriaco en materia economica, adeministrativa y legal en o libro (Markhardt, Heidemarie: Wörterbuch der österreichischen Rechts-, Wirtschafts- und Verwaltungsterminologie (Peter Lang, 2006).

A Unión Europea, quan Austria dentró en a UE en 1995, protechió a variedat austriaca de l’idioma alemán. Ye curioso que gran parte d’a protección yera basada en terminos d’agricultura u lexico especifico. O Protocolo No 10 con respecto al emplego de terminos específicos austriacos d’a luenga alemana i son documentaus. Markhardt, Heidemarie:” Das Österreichische Deutsch im Rahmen der de la UE “, Peter Lang, 2005.

Advertisement
Aquesta entrada ha esta publicada en Uncategorized. Afegeix a les adreces d'interès l'enllaç permanent.

Deixa un comentari

Fill in your details below or click an icon to log in:

WordPress.com Logo

Esteu comentant fent servir el compte WordPress.com. Log Out /  Canvia )

Facebook photo

Esteu comentant fent servir el compte Facebook. Log Out /  Canvia )

S'està connectant a %s